Bilgi İkilikleri
Akılcılık / Akıl Dışılık
Bilgi anlamlı bir şekilde ya rasyonel yargılara ya da irrasyonel algılara bölünebilir. Bir yargı, bir kişinin ne düşündüğü veya hissettiğiyle ilgili normatif bir ifade iken; algı, fiziksel olarak neyin var olup olmadığı hakkında tanımlayıcı bir ifadedir. Bu, David Hume'un A Treatise of Human Nature'da, normatif (değerlendirici) ifadeleri betimleyici (değerlendirici olmayan) olanlardan çıkarmanın imkansız olduğunu ünlü bir şekilde dile getirdiği felsefedeki “olması gereken” sorununun bir uzantısı olarak daha iyi ifade edilebilir.
Genel olarak, Mantıksal Bilgi Öğeleri, olgusal bilgilerin dış doğruluğu (Te) ve iç tutarlılığı (Ti) hakkında yargılarda bulunurken; Etik Bilgi Öğeleri, insanların ruh halleri (Fe) veya karakterleri (Fi) hakkında yargılarda bulunur.
Buna karşılık, Algısal Bilgi Öğeleri, beş duyumuzla ilişkili olarak fiziksel çevremizin yoğunluğu (Se) veya dengesi (Si) ile ilgilenirken; Sezgisel Bilgi Öğeleri, fiziksel olarak mevcut olmayan, ancak olabileceklerin hayal edilen olasılıkları (Ne) ve gelecekteki sonuçları (Ni) ile ilgilenir.
Ayrık / İlgili
Hem rasyonel yargılar hem de irrasyonel algılar, içsel olarak deneyimlenmelerine (zevk veya acı duygularını uyandırma) veya zihinsel olarak etkileşime girmelerine (zevk ve acı duygularından uzaklaştırılmış) göre alt bölümlere ayrılabilir. Algılama ve Etik Bilginin içgüdüsel deneyimden ve Sezgisel ve Mantıksal Bilginin ise bağımsız düşünceden türetildiği yeterince açık olmalıdır.
Bilgi ikilikleri ayrık/ilgili olarak sınıflandırılır:
Sezgi ve mantık Ayrık (veya Bağımsız);
Etik ve algılama İlgilidir.
Tipik olarak bu, Ayrık bilginin "akılda" olduğu ve İlgili bilginin ise "deneyimsel" olduğu söylenerek basitçe tanımlanır.
Ayrık (Sezgi ve Mantık) = küresel bilgi
İlgili (Algılama ve Etik) = yerel bilgi
Her bir süperego çifti, esas olarak diğerinin "küreselleştirilmiş" veya "yerelleştirilmiş" versiyonu olarak görülebilir.
Te, doğrudan dilde ifade edebileceğiniz herhangi bir şey anlamına gelen gerçek bilgilerdir. Böylece saklanabilir ve yeniden üretilebilir ve burada ve şimdi olanlarla olduğu kadar başka herhangi bir zaman veya yer için de geçerlidir.
Fe, doğası gereği yerel olan ve güvenilir bir şekilde aktarılamayan, iletişimin yapıldığı yer ve zamanda iletişim kuran tarafların durumu hakkında iletilen bilgilerdir.
Fi, bir şey veya birinin belirli bir kişiyle ilişkisi ("yakınlık") hakkında bilgidir.
Ti, birçok varlığı içeren dağıtılmış bir sistemde işlerin birbiriyle nasıl ilişkili olduğu hakkında bilgidir.
Se = Şu an olan ne?
Ne = Ne olabilir, yani "olan"ın birçok noktadan yalnızca biri olduğu toplam olasılıklar alanı.
Si = Genellikle doğası gereği yerel olan doğrudan temas ve etkileşim yoluyla şeylerin birbirini nasıl doğrudan etkilediği
Ni = Şeylerin büyük şemada nasıl önemli olduğu veya şeylerin çeşitli gizli yollarla birbirlerini nasıl etkilediği.
Birisi küresel bilgiye odaklanırsa, daha bağımsız (ayrık) görünecek ve yerel, burada ve şimdi bilgisine odaklandıysa daha fazla dahil (ilişkili) olacaktır.
Dışsal / İçsel
Rasyonel yargılar ile irrasyonel algılar arasında da benzer bir ayrım vardır, bilginin türünün dış dünyadan mı yoksa kendi zihninden mi kaynaklandığı incelenerek yapılabilir. Benzer şekilde, Algılama ve Mantıksal bilgilerin daha spesifik ve açık olduğu, Sezgisel ve Etik bilgilerin ise daha genel ve yorumlayıcı olduğu net olmalıdır.
Dışa dönük / İçe dönük
Bilgi metabolizmasının en önemli değiştiricilerinden biri, Dışa Dönük/İçe Dönük bilgi ikiliğidir. Aushra'ya göre soyut tanımı, Dışa dönük öğelerin fenomenolojik nesnelerle ilgili olduğu, İçe dönük öğelerin ise aralarındaki ilişkilerle ilgili olduğudur. Daha basit, daha göze çarpan bir tanım ise Dışadönük öğelerin daha fazlasını biriktirerek bilgi miktarını genişletmesi ve İçedönük öğelerin ise gereksiz olanı zaten toplananlardan süzerek bilgi kalitesini iyileştirmesidir. Bu aynı zamanda Dışadönüklerin enerjilerini dış dünyayla etkileşime girerek elde ettikleri ve uyarılma eksikliğinden daha kolay tükendikleri; İçe dönüklerin ise enerjilerini iç dünyalarında vakit geçirerek aldıkları ve aşırı uyarılma tarafından daha kolay tüketildikleri fikrine benzer.
Dört Jung kategorisinin (Algılama, Sezgi, Mantık ve Etik) her birinin kendi Dışa Dönük ve İçe Dönük görünümlerti vardır, bu nedenle 8 bilgi öğesinin tümünü hesaba katar.
Last updated